Zasada ceny rynkowej mówi, że podmioty powiązane są obowiązane ustalać ceny transferowe na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane.

Jeżeli w wyniku istniejących powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane, i w wyniku tego podatnik wykazuje dochód niższy (stratę wyższą) od tego, jakiego należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały, organ podatkowy określa dochód (stratę) podatnika bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań

Rynkowość cen transferowych podatnik wykazuje w dokumentacji podatkowej. O ile jednak dokumentacja podatkowa pozostaje u podatnika do momentu uzyskania wezwania organu podatkowego, o tyle do 31 grudnia (termin przesunięty ze względu na pandemię) podatnik musi złożyć do urzędu skarbowego oświadczenie o sporządzeniu dokumentacji oraz rynkowości cen transferowych, które dodatkowo jest podparte sprawozdaniem TPR składanym do Szefa KAS.

Oświadczenie musi być złożone przez kierownika jednostki. Podpisują wszyscy członkowie zarządu uprawnieni do reprezentowania podmiotu. Nie może tego obowiązku wypełnić pełnomocnik, nawet jeśli posiada stosowne pełnomocnictwa. Oświadczenie podpisywane jest za pomocą podpisu zaufanego lub certyfikatu (podpisu) kwalifikowanego.

Co zrobić w sytuacji, kiedy przeprowadzona analiza cen transferowych wskaże jednoznacznie, że ceny kontrolowane nie odpowiadają warunkom rynkowym? Ustawodawca daje dwie możliwości.

Po pierwsze: korekta cen transferowych

Art. 11e Ustawy CIT mówi, że podatnik może dokonać korekty cen transferowych poprzez zmianę wysokości uzyskanych przychodów lub poniesionych kosztów uzyskania przychodów, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:

1) w transakcjach kontrolowanych realizowanych przez podatnika w trakcie roku podatkowego ustalone zostały warunki, które ustaliłyby podmioty niepowiązane;

2) nastąpiła zmiana istotnych okoliczności mających wpływ na ustalone w trakcie roku podatkowego warunki lub znane są faktycznie poniesione koszty lub uzyskane przychody będące podstawą obliczenia ceny transferowej, a zapewnienie ich zgodności z warunkami, jakie ustaliłyby podmioty niepowiązane, wymaga dokonania korekty cen transferowych;

3) w momencie dokonania korekty podatnik posiada oświadczenie podmiotu powiązanego, że podmiot ten dokonał korekty cen transferowych w tej samej wysokości, co podatnik;

4) podmiot powiązany, o którym mowa w pkt 3, ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo w państwie lub na terytorium, z którym Rzeczpospolita Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz istnieje podstawa prawna do wymiany informacji podatkowych z tym państwem;

5) podatnik potwierdzi dokonanie korekty cen transferowych w rocznym zeznaniu podatkowym za rok podatkowy, którego dotyczy ta korekta.

Po drugie: kompensata

Z pomocą przychodzi również art. 9 Rozporządzenia w sprawie cen transfeowych.

Jeżeli w transakcji kontrolowanej ustalone zostały warunki mniej korzystne od warunków, jakie ustaliłyby podmioty niepowiązane, a jednocześnie w innej transakcji kontrolowanej między tymi samymi podmiotami powiązanymi ustalone zostaną warunki bardziej korzystne, określając wysokość dochodu (straty) podatnika w drodze oszacowania organ podatkowy uwzględnia fakt, czy mniejsze korzyści uzyskane w związku z jedną transakcją kontrolowaną są kompensowane większymi korzyściami uzyskanymi w związku z inną transakcją kontrolowaną

Jeżeli w wyniku transakcji kontrolowanych podmiot powiązany wykaże w jednym roku obrotowym dochód niższy, niż należałoby oczekiwać, gdyby warunki zostały ustalone pomiędzy podmiotami niepowiązanymi, a w trzyletnim okresie obejmującym ten rok obrotowy wykaże w wyniku transakcji kontrolowanych dochód wyższy niż należałoby oczekiwać, gdyby warunki zostały ustalone pomiędzy podmiotami niepowiązanymi, określając wysokość dochodu (straty) podatnika w drodze oszacowania organ podatkowy uwzględnia fakt, czy niższy dochód uzyskany w jednym roku obrotowym kompensowany jest wyższym dochodem z tego trzyletniego okresu.