W obliczu zmian regulacyjnych i rosnącej złożoności sprawozdawczości finansowej, temat podatku dochodowego odroczonego zyskuje na znaczeniu. Dla działów księgowych i finansowych to czas wyzwań – ale też szansa na usprawnienie procesów i ograniczenie ryzyka.
1. Nowe przepisy Pillar 2 i ich wpływ na odroczone podatki
Z początkiem 2025 r. Polska wdrożyła zasady globalnego minimalnego podatku w ramach Pillar 2. Jednym z wyzwań jest rozpoznanie zobowiązań z tytułu odroczonego podatku, gdy odpowiednie kwoty nie są faktycznie zapłacone. Księgowi muszą na nowo weryfikować pozycje bilansowe, dostosowując się do zmieniających się wymogów.
2. Rekomendacje OECD – nowe zapisy są już wdrażane
W marcu 2025 r. ukazały się OECD‑owskie wytyczne dotyczące ujęcia odroczonego podatku w związku z art. 9.1 (alokacja zysków w strukturach transgrupowych). Projekt polskich przepisów już je implementuje. Oznacza to, że odroczone aktywa i zobowiązania podatkowe muszą być bardziej precyzyjnie rozdzielone – zwłaszcza w grupach z zagranicznymi finansami i transakcjami.
3. Trudne przypadki odroczonych aktywów podatkowych
Odłożone aktywa podatkowe wynikające np. z kredytów podatkowych czy strat przeniesionych w czasie wymagają nowych ocen na dzień bilansowy. Wymagana jest ostrzejsza analiza przyszłych korzyści podatkowych i bardziej rygorystyczne kryteria ich ujawniania. Dla księgowych oznacza to wzrost dokumentacyjnego ciężaru i konieczność prognozowania.
4. Wyłączenie z obowiązku – czy to dobry wybór?
W 2025 r. znowelizowano również zasady, które mogą pozwalać niektórym jednostkom zrezygnować z ustalania podatku odroczonego. Jednak rezygnacja wiąże się z dużym ryzykiem – brak rezerw może zakłócić porównywalność sprawozdań i prowadzić do korekt w przyszłości.
5. Co powinni zrobić księgowi już teraz?
| Działanie | Korzyść |
|---|---|
| Przegląd modelu odroczonego podatku | Adekwatność ujmowanych aktywów i zobowiązań |
| Prognozowanie przepływów podatkowych | Większa wiarygodność ocen aktywów |
| Analiza zgodności z Pillar 2 i OECD | Eliminacja rozbieżności w raportowaniu |
| Ocena zasad rezygnacji z ustalania podatku odroczonego | Świadomy wybór strategii rachunkowej |
Podsumowanie
Rok 2025 to czas nowej jakości w rozliczaniu podatku odroczonego. Nowe przepisy, wytyczne i ryzyka wymagają od księgowości nie tylko dostosowania procesów, ale również zwiększonej kontroli i dokumentacji. Zmiana może jednak stać się impulsem do profesjonalizacji i ograniczenia przyszłych korekt oraz sankcji.
